Dzień 13 kwietnia w Polsce jest przeznaczony na święto Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej, które zostało uchwalone 14 listopada 2007 przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w celu oddania hołdu ofiarom zbrodni katyńskiej.
Dzień Pamięci obchodzony jest w rocznicę opublikowania przez Niemców w 1943 r. informacji o odkryciu w Rosji masowych grobów oficerów Wojska Polskiego.
Związek Radziecki przyznał się oficjalnie do popełnienia zbrodni dopiero po pięćdziesięciu latach od dokonania mordu tj. 13 kwietnia 1990 roku, kiedy to Michail Gorbaczow przekazał gen. Wojciechowi Jaruzelskiemu listy przewozowe NKWD z obozów w Kozielsku i Ostaszkowie oraz spis jeńców obozu w Starobielsku. Od tego dnia, Dzień Pamięci obchodzony jest jako Światowy Dzień Ofiar Katynia. Katyń to miejscowość w Federacji Rosyjskiej położona 12 km Na zachód od Smoleńska.
W pobliżu Katynia, w lasach nad Dnieprem usytuowany był ośrodek NKWD, w którym w latach 30-tych dokonywano masowych mordów na obywatelach ZSRR. W 1940 roku, począwszy od 4 kwietnia, w lesie katyńskim na polecenie najwyższych władz ZSSR z Józefem Stalinem na czele mordowano oficerów polskich wziętych do niewoli we wrześniu 1939 roku lub internowanych, którzy przetrzymywani byli w obozie w Kozielsku.
Zwożono ich transportem kolejowym w grupach liczących około 100 osób, wyładowywano na stacji kolejowej Gniezdowo na linii Smoleńsk- Witebsk wprost do autobusu więziennego, którym przewożono ich na miejsce egzekucji. Po pobieżnej rewizji oficerowie polscy byli mordowani strzałem w tył głowy. Niektóre ofiary miały spętane ręce. Ogółem w Katyniu zginęło ponad 4200 oficerów polskich, w tym 2 generałów. Egzekucje w lesie katyńskim trwały do pierwszych dni maja 1940 roku.
Po zakończeniu wojny w sentencji wyroku norymberskiego zbrodnia katyńska nie została w ogóle wymieniona. W Polsce do 1956 roku oficjalnie szerzona była kłamliwa wersja wydarzeń. Po 1956 roku zapanowało w tej kwestii ogólne milczenie. W encyklopediach polskich nie zamieszczano hasła „Katyń”. Natomiast część encyklopedii zachodnich podawała obie wersje: fałszywą i prawdziwą, jako kwestię nierozstrzygniętą. Wiedza o zbrodni katyńskiej została pogłębiona wynikami pracy specjalnej komisji Kongresu USA oraz opracowaniami historyków i publicystów (głównie, chociaż niewyłącznie polskich) działających na emigracji.
Na miejscu śmierci i wiecznego spoczynku oficerów polskich w Katyniu począwszy od 14 kwietnia 1990 roku odbywają się manifestacje żałobne.
Katyń – to nazwa, która jest jakby streszczeniem miejsca zbrodni dokonanej na niewinnych ludziach przez bezwzględnych katów. To symbol męczeństwa Polaków. Męczeństwa godnego najwyższej czci i pełnego szacunku. Tam, w lesie katyńskim, bez żadnego konkretnego powodu, bez możliwości pożegnania się z bliskimi, bez godnego pochówku, zostali zamordowani polscy jeńcy. Zakopano ich w dole, jak najgorszych złoczyńców, tak, by nikt o tym nie wiedział, a prawda by nigdy nie wyszła na jaw.
Feliks Konarski, poeta wojenny tak napisał Katyniu.
Bogdan Koral Konikowski
